Kleurenblind

In het dagelijkse leven wordt veel gebruik gemaakt van kleur. Om de boel op te fleuren. Of om onderscheid te maken. Een stoplicht zou minder efficiënt zijn als alle drie lampen dezelfde kleur hadden. Dan moet je wel erg goed opletten of je door mag rijden of niet.

Onderscheid maken door middel van kleur is een beproefd trucje. Maar…. dan moet je ze wel kunnen gewaarworden. Dat kan niet iedereen. Er zijn aangeboren afwijkingen waardoor iemand kleuren anders waarneemt dan de gemiddelde mens.

Een regelmatig voorkomende afwijking is kleurenblindheid (hoewel kleurstoornis een beter woord is). Men ziet wel kleuren, alleen niet allemaal. Dat komt omdat één van de drie soorten kegeltjes (rood, groen of blauw) ontbreken op het netvlies. Met als gevolg dat een deel van het kleurenspectrum niet waargenomen wordt. Ongeveer 1 op de 12 mannen heeft een vorm van kleurenblindheid, tegenover 1 op de 250 vrouwen.

Zeldzamer is echte kleurenblindheid (achromatopsie) waarin iemand helemaal geen kegeltjes (die zorgen voor kleuronderscheid) heeft maar alleen staafjes. Zo iemand ziet de wereld in alleen grijze tinten. Ik heb één keer mogen meemaken dat ik een kleuranalyse deed voor een vrouw met achromatopsie. Toen realiseerde ik me pas dat kleur zien voor mij doodgewoon is en dat kleuren beschrijven zacht gezegd… lastig is. Ik wist het natuurlijk wel maar stond er gewoon nooit bij stil.

Welke vorm van kleur minder kunnen waarnemen je ook hebt, kleur niet goed kunnen onderscheiden heeft soms gevolgen.

De aanwijzing ‘druk op de groene knop om door te gaan’ wordt moeilijk om op te volgen als allebei de knoppen grijs voor je lijken. Is doorgaan de linker of de rechter button? Een ontwerpfoutje. De woorden ‘stop’ en ‘start’ hadden ook op de knoppen moeten staan.

Op het internet is dit opgelost door niet alleen de letters een andere kleur te geven maar ook een streep te zetten onder hyperlinks. Hoewel de laatste jaren de streep steeds meer verdwijnt en je door met de muis over de link te gaan een verandering ziet. Dat lijkt me best lastig. Want je kunt moeilijk elke keer de hele tekst langsgaan met de muis om te checken of er nog onopgemerkte links zijn.

Kleur niet kunnen zien kan zelfs ronduit gevaarlijke situaties opleveren. Laatst kreeg ik een rondleiding op een controlekamer in aanbouw. Boeiend om een keer een kijkje achter de schermen te mogen nemen. Zo vaak kom ik niet op dit soort plaatsen. Dus de uitnodiging nam ik graag aan.

Men was nog druk bezig de systemen te programmeren maar was al wel zo ver dat men een demonstratie kon geven. En drie keer raden…. Helemaal geen rekening gehouden met de kleurenblinde medemens.Het systeem zou vooral door mannen bediend worden. Bij wie toch een redelijke kans op een kleurstoornis is.

Ik zag de gevaarlijke situaties al ontstaan. Er was een reële kans dat een verkeerde beslissing genomen zou worden. Simpelweg omdat er volledig op waarschuwingskleuren vertrouwd werd. Nu kan je je wel trainen op de signalen maar in een echte noodsituatie weet ik niet of dat afdoende is.

Ik heb er een opmerking over gemaakt want ik vond het te belangrijk om te negeren. Ik ben benieuwd of ze er iets mee gaan doen….

Nu ben ik nieuwsgierig naar situaties, omstandigheden en gebeurtenissen waarbij kleur een essentieel onderdeel is/was. Wie heeft er iets meegemaakt en wil mij er over vertellen? Laat het me weten, dan neem ik contact me je op.